به گزارش پیام خانواده از پایگاه خبری تحلیلی رادیو گفت وگو؛ برنامه«ترنج» با حضور دکتر سید محمدحسین چاوشیان(پژوهشگر مطالعات خانواده، بنیانگذار موسسه مردم نهاد خاتم) و ارتباط تلفنی با دکتر ناصر صبحی(متخصص روانشناسی، دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی و بازرس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور) و موضوع پدیده روانشناسی زرد، روی آنتن رفت.

ترنج: آگاه کردن خانواده‌ها چقدر به پیشگیری آسیب‌ها کمک می‌کند؟

چاوشیان: دانش افرادی که در حیطه روانشناسی زرد فعالیت دارند ترجمه منابعی که از خارج به دست آوردند، است؛ اما آنچه برای خانواده‌های ما حائز اهمیت است آگاهی بخشی است و لازمه تشخیص بین درست و نادرست بودن یادگیری سواد رسانه‌ای است. خیلی از این روانشناسان صفحات پربازدید و همراه کنندگان فراوانی دارند و این نشانه ضعف سواد رسانه‌ای و آگاهی است. نحوه مراجعه و دلیل مراجعه به این افراد این است که در لحظه نسخه می‌دهند تا حال مخاطب را در اولین لحظه خوب کنند و متاسفانه چیزی جز افسردگی ناامیدی و ضررهای مالی، حقوقی و حتی روانی و جسمی نصیب آنها نمی‌شود. بالا بردن سواد رسانه‌ای و مهارت‌های یادگیری و تشخیص مطلب درست از نادرست از وظایف خانواده‌ها است و در عین حال نیاز داریم به مداخله سازمان‌هایی که بتوانند این نقش را داشته باشند.

ترنج: با توجه به اینکه در دوران کرونا آمار اختلالات روانی افزایش پیدا کرد، آیا روانشناسی زرد در فضای ذهنی مردم، می‌تواند در این امر موثر باشد؟

صبحی: هر پدیده اجتماعی جنبه روانشناختی دارد و می‌تواند تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم در مباحث روانشناسی هم داشته باشد پس روانشناسی زرد هم از این مسئله دور نیست. اگر تعریف درست و استاندارد از یک روانشناس معتبر داشته باشیم اینها مشخص می‌شوند؛ کسانی که کار خدمات روانشناختی انجام می‌دهند به دو بخش اساسی روانشناسان و مشاوران تقسیم می‌شوند. طبق قانون، روانشناس و مشاور کسی است که در یکی از گرایش‌های علم روانشناسی حداقل دارای مدرک کارشناسی ارشد معتبر از یکی از دانشگاه‌های داخل یا خارج باشد و کلمه معتبر را وزارتین علوم و بهداشت انجام می‌دهند. اگر کسی مدرک معتبر روان شناسی نداشته باشد و وارد حریم روانشناسی و مشاوره شود روانشناس نما است، روانشناسان زرد، روانشناس هستند یعنی دارای مدرک معتبرند اما خدمات و مشاوره‌هایشان استاندارد نیست. یک روانشناس و مشاور استاندار باید حداقل سه محور اصولی را رعایت کنند 1- قانون و مقررات سازمان صنفی حرفه‌ای خود را بلد باشد و رعایت کند 2- اخلاق حرفه‌ای آن صنف را رعایت کند 3- توانمندی‌های علمی لازم را داشته باشد.

ترنج: تاثیر روانشناسی زرد و تشخیص آن به چه صورت است؟

چاوشیان: روانشناسی زرد در سطح جامعه و سطوح فردی و آثاری که می‌گذارد این است که یک توهم همه چیز دانی را در فرد به وجود می‌آورد. خیلی راحت این دانسته‌های سطحی به دست می‌آیند در صورتیکه علم با سختی و مطالعه چند ساله به دست می‌آید، توهم دانستن باعث می‌شود به عمق مشکلات پی نبرد و در نوع تعاملات اجتماعی به خود اجازه داد که در همه مسائل اظهار نظر کرد.

ترنج: چه میزان از صفحات مجازی روانشناس نماها شناسایی شده‌اند؟

صبحی: شناسایی صفحات مجازی و آن دسته که خارج از محدوده کار می‌کنند، جزو وظایف سازمان نیست. خیلی از سوء استفاده گرها برای رسیدن به مقاصدشان خود را روانشناس معرفی می‌کنند چندین هزار از این نوع در سازمان شناسایی شده‌اند و بخشی که آسیب بیشتری داشتند اعلام شدند، باید مردم بدانند وقتی به خدمات مشاوره نیاز دارند کجا بروند که خدمات استاندارد ارائه دهند؛ همه روانشناسان و مشاوران موظف هستند پروانه خود را در مطب در معرض دید عموم قرار دهند و مردم از سازمان روانشناسی و وزارت ورزش و جوانان و حتی از سازمان بهزیستی استعلام کنند چون مجوزهایی که از این ارگان‌ها صادر شده قابل ردیابی و معتبر است.

ترنج: برای پیشگیری از آسیب‌های احتمالی این گونه روانشناسان چه راهکاری دارید؟

چاوشیان: به مسائل حوزه خانواده سطحی نگاه نکنیم، همان گونه که در انتخاب همسر باید دقت داشته باشیم در مسئله خانواده هم نگاه ما یک نگاه جامعه نگر عمیق و مبتنی بر آینده اندیشی باشد.